خبرگزاری حوزه | اگر به زندگی‌انسان ها با نگاه درون دینی نگاه کنیم از دو حال خارج نیست : ۱- فرصت ساز ۲- فرصت سوز

آنچه که در این مجال درصدد بررسی آن هستیم به نحوه زندگی کردن ما بر می گردد که آیا نگاهمان به زندگی نگاهی معنوی و حقیقی یا  نگاهی مادی و کاذب است.

اگر به زندگی‌انسان ها با نگاه درون دینی نگاه کنیم غالبا از دو حال خارج نیست :

۱- فرصت ساز (نگاهشان به زندگی معنوی و حقیقی است)

انسان های فرصت ساز دنبال بهانه های مختلف می گردند تا خود را بیشتر به خداوند نزدیک کند... پیامبر (ص) به یکی از این فرصت ها و بهانه های تقرب به درگاه الهی اشاره کرده که از جمله بهانه ها و فرصت سازی های انسان در این دنیا برای تقرب الهی و سعادت حیات ابدی آخرت، بهره مندی کافی از برکات ماه مبارک رمضان است:   

 أَیهَا النَّاسُ إِنَّهُ قَدْ أَقْبَلَ إِلَیکمْ شَهْرُ اللَّهِ بِالْبَرَکةِ وَ الرَّحْمَةِ وَ الْمَغْفِرَةِ‌ای مردم! به درستی که ماه خدا بابرکت و رحمت و آمرزش به شما رو کرده است. شَهْرٌ هُوَ عِنْدَ اللَّهِ أَفْضَلُ الشُّهُورِ وَ أَیامُهُ أَفْضَلُ الْأَیامِ وَ لَیالِیهِ أَفْضَلُ اللَّیالِی وَ سَاعَاتُهُ أَفْضَلُ السَّاعَاتِ ماهی که نزد خدا بهترین ماهها، روزهایش بهترین روزها، شبهایش بهترین شب‌ها و ساعاتش بهترین ساعات است.

فَإِنَّ الشَّقِی مَنْ حُرِمَ غُفْرَانَ اللَّهِ فِی هَذَا الشَّهْرِ الْعَظِیمِ؛ به درستی که شقی و بد عاقبت، کسی است که از آمرزش خدا در این ماه بزرگ محروم شود.

ماه مبارک رمضان ماه تفکر به چیستی خود، تفکر به آفرینش خداوند و مناجات و انس با درگاه خداوند متعال است. امیرالمومنین (ع)   فرمودند: « إن لم تعلم من أین جئت لم تعلم إلی أین تذهب ـــ اگر ندانی از کجا آمده ای ندانی که کجا خواهی رفت. » (شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ج : ۲۰ ص : ۲۹۲) ... ماهی است که انسانهای فرصت ساز در این ماه به دنبال تقویت اراده و تصمیم گیری و ایجاد نظم برای باقی مانده عمرشان هستند که باقی عمرشان را در چه راهی صرف کنند...

۲- فرصت سوز (نگاهشان به زندگی مادی و کاذب است)

قدر لحظه لحظه زندگی را نمی دانند که از دست ما می رود؛ به امید اینکه فردا روزی باز انجام بدهم؛ اما غافل از اینکه شاید این لحظه، آخرین لحظه زندگی ما باشد...

پیامبر اکرم (ص) به اباذر فرمودند:

یا اَباذَر، ایاکَ وَ التَّسویف بِاَمَلِکَ فَإنَّکَ بِیومِکَ وَ لَستَ بِما بَعدَهُ فَإن یکُن لَکَ غَدٌ فَکُن فی الغَدِ کَما کُنتَ فی الیومِ وَ ان لَم یکُن غَدٌ لَکَ لَن تَندَمَ عَلی ما فَرَّطتَ فی الیومِ/ ای اباذر، برحذر باش از تسویف (و کار امروز را به فردا مینداز)، تو به امروز تعلّق داری و اگر فردایی بود کار فردا را انجام بده و اگر فردایی نبود هرگز پشیمانی ندارد. (بحارالانوار، ج ۷۷ ص ۷۵)

 الإمامُ علیٌّ علیه السلام ـ فیما کَتَبَهُ إلی بعضِ أصحابِهِ ـ : فَتَدارَکْ ما بَقِیَ مِن عُمُرِکَ، و لا تَقُلْ : غَدا و بَعدَ غَدٍ، فإنّما هَلَکَ مَن کانَ قَبلَکَ بِإقامَتِهِم علی الأمانِیِّ و التَّسوِیفِ، حتّی أتاهُم أمرُ اللّه ِ بَغتةً و هُم غافِلونَ.

امام علی علیه السلام ـ در نامه ای به یکی از یاران خود نوشت : آنچه را از عمر تو باقی مانده است، دریاب و مگو: فردا و پس فردا؛ زیرا پیشینیان تو به سبب تکیه کردن به آرزوها و امروز و فردا کردن هلاک شدند؛ چرا که فرمان خدا (مرگ) ناگهان این غافلان را در رسید. (بحار الانوار: ۷۳/۷۵/۳۹)

از امام مجتبی (ع) نقل شده که: إنّ اللهَ جَعَلَ شَهْرَ رَمَضانَ مِضْماراً لِخَلْقِهِ، فَیسْتَبِقُونَ فیهِ بِطاعَتِهِ إِلی مَرْضاتِهِ، فَسَبَقَ قَوْمٌ فَفازُوا، وَ قَصِّرَ آخَرُونَ فَخابُوا/ خداوند متعال ماه رمضان را برای بندگان خود میدان مسابقه قرار داد. پس عده ای در آن ماه با اطاعت و عبادت به سعادت و خشنودی الهی از یکدیگر سبقت خواهند گرفت و گروهی از روی بی توجهی و سهل انگاری خسارت و ضرر می ببینند». (من لا یحضره الفقیه؛ ج ۲ , ص ۱۷۴).

... پس انسان فرصت سوز، از جمله مهمترین فرصت هایی را که از دست می دهد، عدم استفاده و بهره برداری کافی و کامل از لحظات زندگانی است...

یکی از نشانه های غفلت این است که انسان قدر لحظات زندگیش را نمی داند. اگر اعتقاد داشته باشیم که الدنیا مزرعةالآخره، در این دنیا باید بکاریم و در آخرت برداشت کنیم، پس قدر لحظه لحظه زندگی زندگی را دانسته و کار امروز را به فردا نمی اندازیم.

اینک با توجه به مطالب بالا، خطاب به انسان های فرصت سوز که قدر آن به آن زندگی را نمی دانند عرض می کنیم: باز هم دیر نشده ... گر کافر و گبر و بت پرستی باز آی، صد بار اگر توبه شکستی باز آی... بیا و از لحظات باقی مانده زندگی نهایت استفاده را ببر، زیرا که گذشته ها گذشت...

ماه، ماه توبه و بازگشت به درگاه الهی است. قُلْ یَا عِبَادِیَ الَّذِینَ أَسْرَفُوا عَلَیٰ أَنْفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ ۚ إِنَّ اللَّهَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِیعًا ۚ إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ  بگو: «ای بندگان من که بر خود اسراف و ستم کرده‌اید! (قدر عمر پر بها و گران قدر را ندانسته اید) از رحمت خداوند نومید نشوید که خدا همه گناهان را می‌آمرزد، زیرا او بسیار آمرزنده و مهربان است. (آیه ۶۳  زمر)

حال، امشب شب قدر و شب تقدیر مقدرات یکساله زندگی ماست... چرا که قَالَ أَبُو عَبْدِ اَللَّهِ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ : اَلتَّقْدِیرُ فِی لَیْلَةِ تِسْعَ عَشْرَةَ وَ اَلْإِبْرَامُ فِی لَیْلَةِ إِحْدَی وَ عِشْرِینَ وَ اَلْإِمْضَاءُ فِی لَیْلَةِ ثَلاَثٍ وَ عِشْرِینَ...  امام صادق (ع) فرمودند: تقدیر و اندازه گیری در شب نوزدهم و ابرام و محکم شدن در شب بیست و یکم و امضا در شب بیست و سوم است(الکافی؛ ج ۴ , ص ۱۵۹) ...

با خود کنار بیاییم و با بهره مندی کامل از لیالی قدر، بیش از این، سرمایه گران قیمت و ارزشمند عمرمان را از دست ندهیم.

سید حسن محمدی طباطبایی، طلبه حوزه علمیه قم